Młodzież Wszechpolska chciałaby uczczenia R. Dmowskiego, przez nadanie mu imienia ronda na skrzyżowaniu ulic Zagłębiowskiej i Wojska Polskiego. Czyli obok McDonald’s. A może jak Warszawiacy, mieszkańcy Zawiercia, Myszkowa woleliby nam mieć „Rondo Praw Kobiet”? Wszak mamy wolne, jeszcze bez żadnej nazwy, rondo w Mrzygłodzie. Albo „Rondo pamięci Izy z Pszczyny, pierwszej ofiary prawa zakazującego aborcji”? Przy świątecznym stole może to być bardzo ciekawy temat do dyskusji, jak powinno się nazywać rondo przy Wojska Polskiego i Zagłębiowskiej w Zawierciu.
W imieniu Młodzieży Wszechpolskiej petycję podpisał Piotr Pałka. Jak mówi nam Bartłomiej Wróbel z MW Powiatu Zawierciańskiego, wnioski o nadanie ulicom, placom czy rondom imienia Romana Dmowskiego to akcja, którą Młodzież Wszechpolska realizuje w całej Polsce. I nie ukrywa, że to odpowiedź organizacji, na pozbawienie tego patrona ronda w Warszawie, któremu nadano nazwę Rondo Praw Kobiet: -Takie wnioski działacze Młodzieży Wszechpolskiej złożyli już w Katowicach, Bielsku-Białej. To akcja ogólnopolska, będziemy takie wnioski składać we wszystkich miastach, w których mamy swoje struktury -mówi Bartłomiej Wróbel.
Pytamy o liczebność organizacji w Zawierciu: -Młodzież Wszechpolska w Zawierciu liczy właśnie 10 osób, petycję do Rady Miejskiej w Zawierciu podpisali członkowie naszej organizacji mieszkający w Zawierciu. Na terenie powiatu mamy kilkunastu członków i zapraszamy wszystkich młodych ludzi w wieku od 15 lat. Wszystkich, którym bliski jest patriotyzm, hasło „Bóg-Honor-Ojczyzna”. Organizacja zawiesiła działalność w Zawierciu w 2018 roku, ale w październiku tego roku zebraliśmy się i zaczęliśmy działać ponownie. To było po tym, jak Strajk Kobiet zaatakował kościoły. Nie podobało nam się to -mówi Bartłomiej Wróbel.
W uzasadnieniu skierowanym do Rady Miejskiej w Zawierciu wnioskodawcy z Młodzieży Wszechpolskiej tak piszą o potrzebie uczczenia postaci Romana Dmowskiego przez nazwanie jego imieniem ronda przy McDonald’s:
„Roman Dmowski był jedną z najbardziej zasłużonych postaci XX wiecznej historii Polski. Zaliczany do Ojców Niepodległości. Jego praca organizacyjna w okresie zaborów i sukcesy dyplomatyczne w czasie I Wojny Światowej miały fundamentalne znaczenie dla odzyskania przez Polskę niepodległości, uzyskania poparcia zachodnich mocarstw i wytyczenia granic odrodzonego państwa.
Roman Dmowski był szefem pierwszego polskiego rządu uznanego międzynarodowo (Komitet Narodowy Polski), pełnomocnikiem naszego kraju na konferencji wersalskiej, posłem na Sejm, członkiem Rady Obrony Państwa w okresie wojny polsko-bolszewickiej, ministrem spraw zagranicznych, wybitnym myślicielem i publicystą. Jego zasług dla Polski i Polaków nie sposób przecenić”.




Czy Roman Dmowski zasługuje na rondo?
Roman Dmowski. Kim był? Cytując krótko za Wikipedią, Dmowski był współzałożycielem Narodowej Demokracji, zwanej endecją, ideologiem polskiego nacjonalizmu. Jeszcze w czasach zaborów, przed I Wojną Światową poseł do Dumy Imperium Rosyjskiego, poseł Sejmu Ustawodawczego II Rzeczypospolitej. W okresie, gdy odzyskanie niepodległości przez Polskę nie było jeszcze możliwe, zwolennik autonomii ziem polskich w ramach Imperium Rosyjskiego. Zwolennik państwa narodowego, w czym był zagorzałym przeciwnikiem Józefa Piłsudskiego, którego wizja Polski to państwo federacyjne, wielonarodowe i wielowyznaniowe.
To w wielkim skrócie nakreślona sylwetka przywódcy i ideologa endecji. Która wizja Polski jest lepsza, spory trwają do dzisiaj. II Rzeczypospolita to zdecydowanie kraj o ustroju bliższym wizji Piłsudskiego, ale już III Rzeczypospolita w okresie PRL to już kraj o strukturze geograficznej, a co ważniejsze etnicznej bliższy wizji Dmowskiego: Polska z marginalną ilością mniejszości etnicznych, wyznaniowych, niemal w całości katolicka i zależna od ZSRR. Czyli tak, jak chciał Dmowski. Oczywiście chęć aliasu z Moskwą w okresie zaborów i podczas I Wojny Światowej endecji wydawała się koniecznością, nie sytuacją idealną. Podobnie zresztą jak to, że Józef Piłsudski szukał protektoratu dla Polski w Niemczech.

Roman Dmowski
Endecja=faszyzm? Niekoniecznie, choć takie porównania padają wśród historyków
Z całą pewnością Dmowski był antysemitą, a Żydów uważał za naród, który odegrał wielką rolę w upadku Polski szlacheckiej. O stosunku do Żydów Dmowski napisał najważniejszą dla ideologów endecji broszurę: „Kwestia żydowska. Separatyzm Żydów i jego źródła” (1909r), a w roku 1934 napisał „Przewrót”, w którym obarczał Żydów za rozbiory, a w 1931 powieść „Dziedzictwo” uznawaną za książkę antysemicką. Dmowski był zwolennikiem teorii o światowym spisku Żydów, spisku „antykatolickiego z udziałem komunistów, socjalistów, liberałów, masonów i protestantów”. W tym sensie R. Dmowski na pewno reprezentował poglądy antysemickie w tym sensie, że uważał iż interesy narodowe Polaków i Żydów są rozbieżne. Ale znane są pozytywne prywatne relacje Dmowskiego z Żydami, czy historie, że wspierał ubogich Żydów w edukacji.
Z dzisiejszej perspektywy, po doświadczeniach Holokaustu, niemal wiek później, można te poglądy oceniać krytycznie, ale z dużą wyrozumiałością wynikającą z doświadczeń historycznych. W końcu Dmowski był też przeciwnikiem feminizmu, emancypacji i praw wyborczych dla kobiet. Rolę kobiet widział jako reprodukcyjną i do wychowywania dzieci. Tu akurat historia niepięknie się powtarza, bo dzisiejsza Zjednoczona Prawica, zdaje się prawa kobiet postrzegać podobnie.
Trudnym, choć często badanym problemem w ocenie Dmowskiego jest to, czy można jego postawy antysemickie nazwać faszystowskimi? Dmowski zmarł w styczniu 1939r, więc nie mógł wiedzieć do czego doprowadzi Hitler, że po napaści na Polskę to na naszym terytorium założy największe obozy koncentracyjne, w których mordowano głównie Żydów. Ale jeszcze za jego życia powstał pierwszy obóz koncentracyjny w Niemczech gdzie izolowano przeciwników politycznych, Żydów, komunistów. KL Dachau powstało w 1933r.
Aneta Dawidowicz z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie w pracy „Problematyka mniejszości żydowskiej w myśli politycznej Stronnictwa Narodowego 1928-1939” pisała m. in. o przekonaniu Dmowskiego (jak i całej endecji) o „całkowitej wrogości i obcości Żydów wobec Polaków”. To antyżydowskie nastawienie endeków wobec Żydów narastało aż do 1939r. 25.04.1937r kwestię żydowską i zagrożenie komunizmem Rada Naczelna Stronnictwa Narodowego określiła jako najważniejsze zagadnienia w państwie. Klub radnych narodowców z Łodzi napisał: „W Żydach widzimy źródło największego nieszczęścia współczesnej Polski”. Narodowa Demokracja tak mocno wierzyła w ogólnoświatowy spisek Żydów, że od 1933 nie wykluczała tajnego porozumienia pomiędzy Adolfem Hitlerem a Żydami.
„Jednocześnie stosunek nazistów w Niemczech wobec ludności żydowskiej po roku 1933 wzbudzał entuzjazm niektórych publicystów SN. Fascynacja antyżydowską polityką hitleryzmu wystąpiła głównie w środowiskach ekstremistycznej młodzieży w latach 1933–1935. Postawy tej nie można jednak interpretować jako przyzwolenia na ludobójstwo. W latach 1933–1939 reżym hitlerowski nie posunął się jeszcze do ostatecznego rozwiązania.” -pisze Anna Daniłowicz, cytując źródła tych materiałów.
Stronnictwo Narodowe w swych hasłach dążyło nie tyle do unicestwienia Żydów, co ich przymusowego wysiedlenia z Polski. Stąd właśnie hasło „Żydzi na Madagaskar”, które wbiło się w naszą świadomość, ale jako kierunku przesiedlenia Żydów endecja wymieniała też Syrię, Cypr, Krym i Nową Funlandię. W 1937r. zrodził się pomysł, wysunięty przez „Falangę” czyli Obóz Narodowo-Radykalny, aby Żydów osiedlić w gettach, czyli wydzielonych dzielnicach miast. To słowo bardzo źle nam się kojarzy, po doświadczeniach Holokaustu, ale nie wiadomo, jak potoczyłaby się ta historia. Wszak getto ławkowe w szkołach i uczelniach w II Rzeczypospolitej istniało.
W ocenie endecji, Stronnictwa Narodowego i samego Romana Dmowskiego przez późniejszych badaczy przeważa pogląd, że choć endecy widzieli w Żydach wrogów narodu Polskiego, to nie było w tym ruchu ideologii zmierzającej do ich unicestwienia. Co nie znaczy, że losy Polski nie mogłyby potoczyć się zupełnie inaczej, gdyby Hitler zamiast drogi konfrontacji z Polską, co doprowadziło do II Wojny Światowej, wybrał drogę współpracy, przeciwko „wspólnemu wrogowi”? Nie wydaje się niemożliwe, że nastroje antyżydowskie tak mocno połączyłyby endecję i Hitlera, że Polska w II Wojnie Światowej, do której wybuchu zapewne i tak by doszło, stałaby obok faszystowskich Włoch po stronie Hitlera.
Na koniec wróćmy do pytania: Czy Roman Dmowski powinien być patronem ronda? Jakie są inne propozycje Czytelników? Piszcie na
[email protected]
Napisz komentarz
Komentarze