(Kromołów, gm. Zawiercie) Niegdyś kormołowskie jarmarki były słynne w całej okolicy. Obecnie, przywrócona po latach impreza nie ma już wymiaru handlowego, a charakter kulturalny. Raz w roku podczas Jarmarku Kromołowskiego przy Pałacyku nad Wartą swoją twórczość prezentują zespoły folklorystyczne oraz rękodzielnicy. Impreza, która odbyła się 11 sierpnia stała się także okazją do uczczenia 820 rocznicy istnienia Kromołowa.
Kiedyś ranga Kromołowa była dużo większa. Dziś Kromołów, choć tradycją i wiekiem przewyższa niejedno miasto jest tylko dzielnicą Zawiercia, która w tym roku obchodzi 820 rocznicę istnienia. Obchody jubileuszu rozpoczęto się od mszy świętej odprawionej po łacinie w kościele pw. św. Mikołaja Biskupa. Po południu przy Pałacyku nad Wartą świętowano natomiast podczas Jarmarku Kromołowskiego.
- W 1519 roku odbył się pierwszy jarmark. Stąd ta wspaniałą tradycja, która jest do dzisiaj – mówił prowadzący uroczystość Stefan Markowski.
Dawne jarmarki różniły się jednak znacznie od tych organizowanych dziś. Kiedyś były okazją do handlu, dziś są okazją do popularyzacji folkloru i prezentacji artystów. Podczas tegorocznego Jarmarku na scenie plenerowej zaprezentowały się Koła Gospodyń Wiejskich, Regionalny Zespół Folklorystyczny „Kromołowianie”, Zespół „Folky – Band”, „Pogromcy hitów” oraz „Tedi Band”.
- Spotykamy się tutaj dzisiaj na Jarmarku także z okazji 820- lecia lokacji miasta Kromołów. To stare miasteczko nadało początek również miastu Zawiercie. W XII wieku powstał w Kromołowie kościół pod wezwaniem Mikołaja Biskupa, kolejna ważna data to lokacja rynku w Kromołowie za czasów króla Władysława Łokietka. Ten rynek przez wiele lat gościł największe i najlepsze wydarzenia Kromołowa, ale także te tragiczne związane z II wojną światową. Z opowieści mojego wujka wiem, że czasami jeżeli jedna i druga strona Warty, nie mogły się między sobą dogadać, to spotykały się na rynku i tam poprzez kamienie wyjaśniały sobie wszystkie rzeczy – mówił Mariusz Golenia, przewodniczący dzielnicy.
Z KART HISTORII
Pierwsze wzmianki na temat Kromołowa odnotowano w dokumentach z roku 1193. Kromołowianie brali wówczas udział w walkach o panowanie w mieście Kraków i na całej ziemi krakowskiej, za co w odwecie osada kromołowska została splądrowana i zniszczona. Ówczesnymi właścicielami Kromołowa był ród Gryfów, który za pomoc w odniesieniu sukcesu przez wojska króla Władysława Łokietka otrzymał zgodę na założenie miasta Kromołowa na miejscu dotychczas funkcjonującej wsi. W czasie potopu szwedzkiego 300 żołnierzy z Kromołowa na rozkaz Warszyckiego połączywszy się z oddziałami partyzanckimi z rejonu Siewierza wyruszyło na pomoc do Pilicy, a następnie do Krzepic, skąd także przepędzili Szwedów. W odwecie za to szwedzki dowódca na zamku w Ogrodzieńcu napadł, obrabował i spalił Kromołów. Także podczas rokoszu Lubomirskiego jeźdźcy z Kromołowa dzielnie walczyli. W nagrodę do dworku kromołowskiego przyjechał w 1669 roku król Jan Kazimierz. W tym samym dworku Michał Korybut Wiśniowiecki w drodze na koronację spotkał się ze swoją matką.
PRZEGRALI WALKĘ O MIASTO
Dalsze lata były bardzo ciężkie dla Kromołowa. 21 września 1790 roku wybuchł ogromny pożar, który zniszczył połowę budynków, plebanię, organistówkę, stary wikariat, kaplicę św. Jana Nepomucena i przytułek. 62 lata później Kromołów i okolice dotknęła klęska głodu oraz epidemie tyfusu i cholery. Od początku XIX wieku kromołowianie próbowali obronić swój statut miasta, broniąc się przed degradacją do poziomu osady.. Według postanowienia carskiego namiestnika miasta traciły swe prawa miejskie wtedy, gdy nie miały funduszy w wysokości 600 zł (900 rubli) rocznie, przeznaczonych na utrzymanie burmistrza i jego kancelarii. Ludność Kromołowa zobowiązała się składać taką opłatę w kwartalnych ratach. W 1845 roku o zamianę miasta na osadę wystąpił bez zgody mieszkańców dziedzic. Determinacja mieszkańców sprawiła jednak, że jako miasto dotrwał Kromołów do 1869 roku, kiedy to rząd carski pozbawił praw miejskich 336 miasteczek na obszarze Królestwa Polskiego. W latach 1954 – 1972 Kromołów był gromadą, a w latach 1973 – 77 gminą. W styczniu 1977 roku podjęto decyzję o włączeniu Kromołowa do miasta Zawiercie. Od tej pory stanowi on najstarszą dzielnicę Zawiercia.
Justyna Banach-Jasiewicz
Napisz komentarz
Komentarze