W 1939 roku w Zawierciu utworzono Judenrat (Żydowska Rada Starszych). W celu łatwiejszego zarządzania i selekcji, okupant postanowił zgromadzić ludność żydowską w jednym miejscu, tworząc w 1941 roku dzielnicę żydowską zwaną gettem. W roku 1942 policja niemiecka przeprowadziła szereg łapanek oraz obław, które nasiliły się w kwietniu 1943 roku. Miało to związek z wybuchem powstania w getcie warszawskim.
W nocy z 15 na 16 czerwca 1942 roku rozpoczęto akcję wywozu Żydów do obozów zagłady. Wówczas to funkcjonariusze Gestapo, SS i policji otoczyli getto, a nad ranem zgromadzili na Nowym Rynku pięć tysięcy osób. W południe sprowadzono dwa tysiące Żydów z Kromołowa, Siewierza, Poręby i Myszkowa. Do wagonów załadowano wskutek selekcji około 1800 osób, jednocześnie zapewniając wyjeżdżających, iż jadą na wycieczkę.
W lipcu gestapowcy z Opola i Zawiercia ponownie skoncentrowali zawierciańskich Żydów. Wówczas to do wywiezienia przeznaczono sto osób, które najpierw uwięziono w synagodze na ulicy Marszałkowskiej (budynek jest do dnia dzisiejszego), a następnie wywieziono na dworzec, skąd odjechali pociągiem do Auschwitz-Birkenau.
W dniu 26 sierpnia 1942 roku Niemcy przeprowadzili pierwszą akcję likwidacji zawierciańskiego getta. Żołnierze SS i gestapo przy pomocy polskich policjantów wyselekcjonowali 2500 Żydów, których zaprowadzono na stację kolejową w Zawierciu, następnie wysłano ich transportem do obozu Auschwitz-Birkenau.
W sierpniu 1943 roku Niemcy przeprowadzili drugą akcję likwidacyjną zawierciańskiego getta. Żołnierze SS, gestapo i niemieckiej żandarmerii przy pomocy polskich policjantów wysiedlili wszystkich Żydów ze swoich domów i przeszukali teren całego getta w poszukiwaniu osób ukrywających się. Na oczach wszystkich zgromadzonych rozstrzelano członków Judenratu. Następnie około 6–7 tys. Żydów z Zawiercia oraz okolic, zaprowadzono na stację kolejową i wysłano transportami do obozu zagłady Auschwitz-Birkenau (źródło: Wirtualny Sztetl „Historia społeczności”).
Dla upamiętnienia tych tragicznych wydarzeń, na stacji kolejowej w Zawierciu, w dniu 29 sierpnia 2013 roku, dokonano uroczystego odsłonięcia tablicy pamiątkowej. Tablica została usytuowana na ścianie budynku dworca na peronie I. Na tablicy w trzech językach (polskim, angielskim oraz hebrajskim) umieszczono treść: Z TEGO MIEJSCA PODCZAS II WOJNY ŚWIATOWEJ NIEMIECCY NAZIŚCI WYSŁALI NA ŚMIERĆ KILKA TYSIĘCY NIEWINNYCH LUDZI – ŻYDÓW Z ZAWIERCIA I OKOLIC. PRZEZ STULECIA ŻYLI Z NAMI I OBOK NAS. PAMIĘTAMY I BĘDZIEMY PAMIĘTAĆ. ZAWIERCIANIE. ZAWIERCIE 29.08.2013.
Tekst oraz zdjęcie:
Damian Liszczyk
Napisz komentarz
Komentarze