Zabytkowy Cmentarz Wojenny w Kotowicach jest trzecim co do wielkości liczby pochowanych żołnierzy cmentarzem na jurze. Powstał bezpośrednio po walkach toczonych tu w 1914 roku. Ostateczny wygląd cmentarz uzyskał w latach 1917-1918. Pierwotnie spoczywało na cmentarzu ok. 800 żołnierzy trzech armii zaborczych. Po przeprowadzonej przez polską administrację w 1936 roku akcji komasacyjnej, przeniesiono do Kotowic zwłoki poległych i wyposażenie nagrobne z likwidowanych nekropolii wojennych mieszczących się pierwotnie w Przewodziszowicach, Podgaju, Ludwinowie, Nowej Wsi, Jaworzniku, Łutowcu, Hucisku, Parkoszowicach i Morsku.
Pochowani są żołnierze różnych narodowości m.in. polskiej, czeskiej, słowackiej, węgierskiej oraz liczni Bośniacy z I Bośniacko-Hercegowińskiego Pułku Piechoty walczącego w składzie II Korpusu Armii Austro-Węgierskiej (źródło: Tablica informacyjna przy nekropolii w Kotowicach opracowana przez Piotra Ormana). Na cmentarzu spoczywa w imiennym grobie major Gerhard von Bessewitz z II batalionu 2 gwardyjskiego pułku piechoty z Berlina, poległ 17.11.1914 roku, jest najwyższym rangą Niemcem pochowanym w tym rejonie.
Należy zwrócić uwagę, że na cmentarzu występuje 6 rodzajów żeliwnych krzyży – 3 typy łacińskie oraz 3 typy prawosławne. Ogółem na cmentarzu było 413 krzyży, obecnie oryginalnych krzyży jest ok. 200. Krzyże padły łupem złodziei złomu, które zostały sprzedane na okolicznych złomowiskach w powiatach zawierciańskim oraz myszkowskim. W miejscu skradzionych krzyży pojawiły się drewniane repliki.
Wspomnieć należy, że pomimo iż cmentarz jest wpisany do rejestru zabytków, był on wielokrotnie dewastowany, również zlecane prace konserwatorskie prowadzone były czasem niefachowo i przyczyniły się do dalszych zniszczeń m.in. kamienne nagrobki zostały uszkodzone.
W 2018 roku odbył się obóz wojskowy zorganizowany przez warszawską Fundację „Pamięć”. Uczestniczyli w nim żołnierze Bundeswehry oraz 34. Śląskiego Dywizjonu Rakietowego Obrony Powietrznej w Bytomiu. W czasie trwania obozu przeprowadzono szereg prac remontowo-konserwatorskich, m.in. naprawiona została zabytkowa kapliczka usytuowana przy ogrodzeniu cmentarza, wyremontowano nagrobki oraz ustawiono krzyże. Zakres prac był konsultowany z konserwatorem zabytków w Częstochowie. Cmentarz objęty jest opieką Urzędu Miasta i Gminy w Żarkach.
Tekst oraz zdjęcia:
Damian Liszczyk
Napisz komentarz
Komentarze